Project Description

Το Νέο χωριό είναι ένα παραδοσιακό χωριό της επαρχίας Πάφου. Είναι το δυτικότερο χωριό της Κύπρου και είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον Ακάμα, από τα πολύ παλιά χρόνια. Ο κύριος δρόμος που διασχίζει το χωριό, οδηγεί μέσα στον Ακάμα, στις περιουσίες των κατοίκων, τα χωράφια και τις μάντρες τους.

Τα σπίτια του χωριού είναι μονώροφα ή διώροφα, κτισμένα με την ασβεστολιθική πέτρα της περιοχής και χαλίκια συνδεδεμένα με πηλό. Οι πέτρες είναι κάπως μεγάλες, στρογγυλεμένες και τα χαλίκια σε μεγάλα κομμάτια, από την ίδια πέτρα.

Το μονώροφα σπίτια έχουν το χαρακτηριστικό κρόδωμα, προεξοχή μιας πέτρας (πλακούδας) και καννούρας, για την απομάκρυνση των νερών της βροχής.

Τα διώροφα έχουν εξωτερική πέτρινη σκάλα, που οδηγεί σε ξύλινο μπαλκόνι.

Οι πλακόστρωτες αυλές με φούρνους και «στιατζιά» (Στέγαστρα), για τις εξωτερικές ασχολίες των κατοίκων, περιτριγυρισμένες από ψιλούς πέτρινους μαντρότοιχους, με ξύλινο ξωπόρτι, άλλοτε με ξύλινα ανώφλια και άλλοτε με πέτρινη καμαρόπορτα, με πελεκητές πέτρες.

Εσωτερικά τα δωμάτια είναι μικρά, (σώσπιτο) ή μακρυνάρια. Στα πλούσια σπίτια ο μεγάλος κεντρικό χώρος «το παλάτι», χαρακτηρίζεται από πέτρινη πελεκητή καμάρα ή ξύλινο κεντρικό στύλο, ο οποίος στηρίζει την μεγάλη ξύλινη δοκό, πάνω στην οποία κάθονταν τα βολίτζια. Συχνά συναντούμε το μεσοδότζι (μισή δοκός) με τις μάλες (ξύλα σε γωνιά 45 ο για καλύτερη στήριξη της δοκού). Πάνω από τα βολίτζια συναντούμε τα καλάμια, τα οποία είναι δεμένα με σχοινί ή με στρωτέρια-σιήστρες (φέτες από κλαδιά). Πρώτα τα μερσίνια ή τα θρουμπιά, μαζί με το χώμα σαν τελείωμα στην οροφή, αποτελούν την θερμομόνωση και την υγρομόνωση, για την απομάκρυνση των νερών. Το χώμα κυλιντρίζεται και γίνεται μια μάζα. Σε πολλούς τοίχους διακρίνουμε τα κυλίντρια (πέτρες στρογγυλεμένες μακρόστενες με δύο τρύπες δεξιά και αριστερά για την τοποθέτηση ξύλου, για το κυλίντρισμα).

Εσωτερικά τα δάπεδα είναι από πέτρινες πλάκες, όπως αυτές της αυλής ή γυψομάρμαρα σε διάφορες διαστάσεις, ορθογωνισμένες ή τετραγωνισμένες.

Συνήθως η εσωτερική πέτρινη τοιχοποιία, είναι επιχρισμένη με γύψο για λόγους καθαριότητας και φωτεινότητας. Τα παράθυρα είναι μικρά ξύλινα σανιδωτά, όπως και οι πόρτες, για να προστατεύουν από την ζέστη και το κρύο.

Το τζάκι (η νυστιά) με την χαρακτηριστική και όμορφη της μορφή, χρησίμευε για θέρμανση και για μαγείρεμα.

Τελευταίως άρχισαν να επιδιορθώνονται τα σπίτια με σωστό τρόπο και με την βοήθεια του κράτους για τις διατηρητέες οικοδομές. Η επιχορήγηση φτάνει μέχρι και το 50% του κόστους επιδιόρθωσης.

Διατηρητέες οικοδομές κηρύσσονται όσες οικοδομές δεν έχουν αλλοιωθεί μέσα στο χρόνο και διατηρούν κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία, όπως πέτρινη τοιχοποιία, δώμα, πέτρινη σκάλα, φούρνους κλπ. Γίνονται οι απαραίτητες διευθετήσεις με το τμήμα πολεοδομίας και μέσα από μια, δυστυχώς χρονοβόρα, διαδικασία, επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα, μαζί με τα οικονομικά κίνητρα.